Hoe zorg je voor duurzame inzetbaarheid van zij-instromers in het onderwijs?
Zet in op (veer)kracht en de juiste tools!
Ze kiezen met hun hart. Maar blijven vraagt meer dan motivatie.
Zij-instromers zijn goud waard. Ze brengen frisse energie, nieuwe perspectieven en bakken levenservaring mee de school in.
Toch zien we in de praktijk dat een flink deel afhaakt binnen een paar jaar. Niet omdat ze niet willen – maar omdat het simpelweg te veel is. Te veel prikkels. Te weinig houvast. Geen ruimte om echt te landen.
En dat is zonde. Want als we deze mensen verliezen, verliezen we niet alleen collega’s, maar ook kansen op verandering en vernieuwing.
1. Verwachting vs. realiteit: een kwetsbare fase
Zij-instromers starten vaak vol vuur. Maar het onderwijs is geen rustige landing – eerder een sprintstart op onbekend terrein. De kloof tussen ideaal en realiteit is groot. Juist in die eerste periode is een sterke onboarding essentieel.
En dat gaat verder dan een warm welkom. Het vraagt om een heldere introductie, duidelijke uitleg over wie wat doet, waar je terechtkunt en welk support er is. Denk ook aan het toewijzen van een buddy, regelmatig inchecken en tijd nemen voor échte gesprekken.
Een goede onboarding is geen moment, maar een proces. Het is de fundering onder werkplezier, eigenaarschap én vertrouwen.
2. Welzijn: bij zij-instromers misschien wel twee keer zo belangrijk
Een carrière-switch is spannend. Maar als je overstapt naar het onderwijs, stap je ook meteen in een sector met hoge verwachtingen, complexe dynamieken en veel verantwoordelijkheden. Dat vraagt veerkracht.
En daar zit precies de crux.
Want terwijl zij-instromers willen bewijzen dat ze het kunnen, lopen ze zichzelf makkelijk voorbij. Nieuwe taken, een ander ritme, een ander soort werkdruk – en vaak ook nog een druk leven naast school.
Juist dan is welzijn geen nice-to-have, maar een must-have.
Geef die boodschap vanaf dag één mee:
Zorg goed voor jezelf – dat is geen extraatje, maar juist de basis om te kunnen groeien.
En help daar ook actief bij. Met begeleiding die verder kijkt dan lesgeven alleen, en ondersteuning die past bij de fase waarin iemand zit.
3. Meer dan begeleiding: geef ze regie
Zij-instromers stappen het onderwijs in met een rugzak vol ervaring. Ze hebben vaak al een stevige werkidentiteit opgebouwd in een andere sector en zijn gewend om zelfstandig te functioneren. Juist daarom is het belangrijk om niet over, maar met hen te beslissen over leerdoelen, begeleiding en ontwikkeltempo.
Want hoewel ze nieuw zijn in het onderwijs, zijn ze geen beginners. Veel zij-instromers hebben behoefte aan autonomie en eigenaarschap over hun leerroute. Te veel structuur of controle voelt dan eerder als beperking dan als steun.
Wat helpt?
– Gedeelde verantwoordelijkheid
– Praktische handvatten om zelf richting te geven
– Ruimte voor maatwerk, afgestemd op wie iemand is en wat die al meebrengt
Laat zij-instromers niet alleen meelopen in het bestaande systeem, maar meebouwen aan hun eigen pad. Geef vertrouwen, geef keuzes en wees nieuwsgierig naar hun perspectief.
Wie ruimte geeft voor regie, vergroot eigenaarschap. En dát is de basis voor duurzame groei.
4. Creëer verbinding
Eén van de belangrijkste menselijke behoeften is verbinding. Gezien worden. Erbij horen. Weten dat je niet alles alleen hoeft te doen.
Voor zij-instromers, die zich nog aan het inwerken zijn in de inhoud én in het team, is die behoefte misschien wel extra groot. Als jij als schoolleider of HR-professional een cultuur weet te creëren waarin mensen zich veilig voelen om te leren, om zichzelf te zijn en om vragen te stellen, leg je de basis voor duurzaam werkgeluk en betrokkenheid.
Verbinding ontstaat meestal niet vanzelf. Het vraagt om bewuste aandacht. Kleine momenten. Echte gesprekken. Teams waarin samenwerken de norm is en nieuwe collega’s actief worden meegenomen in het grotere geheel.
5. Zij-instromers versterken = onderwijs versterken
Zij-instromers brengen motivatie, levenservaring en een frisse blik het onderwijs in. Ze hebben vaak al veel in huis. Of ze zich blijvend kunnen ontwikkelen en met plezier in het onderwijs blijven werken, hangt sterk af van wat ze onderweg tegenkomen. Begeleiding, verbinding, vertrouwen – en de ruimte om zichzelf te blijven.
Als schoolleider of HR-professional kun je hierin écht het verschil maken.
Door te zorgen voor een doordachte onboarding, én te investeren in het vergroten van veerkracht en welzijn, geef je zij-instromers het fundament om met vertrouwen, energie en richting de uitdagingen van het onderwijs aan te gaan.
Zo ontstaat er niet alleen ruimte om te landen, maar vooral ook om te blijven groeien.
Krachtige vragen die daarbij kunnen helpen zijn:
• Op welke manier ondersteunen we zij-instromers momenteel – en sluit dit aan bij wat zij écht nodig hebben?
• Welke signalen van stress, twijfel of juist groei herkennen we bij collega’s die pas gestart zijn?
• Wat doen we structureel om het welzijn en de veerkracht van zij-instromers te versterken?
• Hoe veilig en verbonden voelen zij-instromers zich binnen ons team – en waar merken we dat aan?
• Wat kunnen we vandaag al anders doen om ruimte te geven aan wie zij al zijn, én vertrouwen te geven in wie ze aan het worden zijn?
Meer weten over hoe je zij-instromers laat groeien en behouden met oog voor welzijn, werkgeluk en regie? Neem contact met ons op.
Laat zij-instromers niet alleen starten. Geef ze het fundament om te blijven. Want als we investeren in de mensen die nú het onderwijs instromen, bouwen we samen aan het onderwijs van morgen. Zo versterken we niet alleen de professional, maar het hele systeem. En dat is precies wat het onderwijs nodig heeft.
